چند روز مانده به زمان رسیدن کاوشگر جونو ناسا به سیاره مشتری، دانشمندان این نهاد موفق شده اند تصویری زیبا از یک شفق قطبی را در قطب شمالی بزرگترین سیاره منظومه شمسی رصد و ثبت کنند.
به گزارش «تابناک» این تصویر در تاریخ 19 ماه می توسط تلسکوپ فضایی هابل و طی مطالعه ای در خصوص تاثیرات طوفان های خورشیدی بر شفق های قطبی در مشتری رصد و ضبط شده است. ویدئوی زیر از تصاویر متعددی ساخته شده است که توسط دوربین های ماوراء بنفش هابل در زمان های مختلف ضبط شده است.
دقیقا همانند زمین در سیاره مشتری نیز شفق طبیب زمانی پدید می آید که ذرات باردار با جو سیاره برخورد میکنند. در حالی که ساکنان کره زمین این پدید را ناشی از طوفانهای خورشیدی که منجر به ارسال ذرات باردار در فضا میشود، مشاهده میکنند در سیاره مشتری اما علاوه بر خورشید یک منبع دیگر برای این شفق قطبی وجود دارد: قمر آتشفشانی «یو».
هم در زمین و هم در مشتری این ذرات باردار وقتی به جو میرسند، با هدایت میدان مغناطیسی جو دو سیاره به سمت قطب های شمال و جنوب تغییر مسیر میدهند. این ذرات منجر به تحریم اتم ها و ملکول های موجود در جو میشوند و وقتی این ملکول ها و اتم ها به حرکت در می آیند از خود یک نور خاص منعکس میکنند: یک سلسله از تراوشات انرژیک به شکل نور. همچنین رنگ شفق قطبی بیش از همه بستگی به نوع اتم ها و ملکول های موجود در جو دارد.
در روی زمین ما این پدیده را با نام شفق شمالی میشناسیم. البته این پدید در قطب جنوب نیز رخ میدهد که به دلیل ساکنان اندک در قطب جنوب کمتر از شفق جنوبی سخن میشنویم.
از سوی دیگر مطالعه شفق قطبی در سیاره مشتری از آن روی حائز اهمیت است که جو این سیاره 20 هزار برابر قوی تر از جو کره زمین است. به همین دلیل نیز شفق قطبی در سیاره مشتری چند هزار بار انرژیک تر از نمونه های مشابه در کره زمین است. با مطالعه این پدیده در سیاره مشتری دانشمندان میتوانند به خوبی درک کنند که قوی ترین مگنتوسفر موجود در منظومه شمسی در مقایسه با نمونه کوچکتر آن در روی کره زمین چگونه عمل میکند.
این شفق قطبی در سیاره مشتری همچنین چراغ راهی برای کاوشگر جونو ناسا است که قرار است تا 3 روز دیگر به سیاره مشتری برسد (در تاریخ 4 جولای). این کاوشگر قرار است جو و طوفان های خورشیدی مشتری را به دقت مشاهده و مطالعه کند.
البته هرچند میدان مغناطیسی مشتری برای ایجاد پدیده های زیبایی مثل شفق قطبی بسیار مناسب است، اما برای گردش کاوشگرها به دور آن اصلا خوب نیست! برای همین موضوع جونو به گونه ای خاص طراحی شده است تا در برابر خطرات خاص مشتری مقاوم باشد. برای مثال ابزارهای علمی این کاوشگر برای مدت زمان معینی توان مقابله با تشعشعات مختلف از سیاره و فضا را دارا هستند.
جونو در ضمن گردش خود به دور مشتری میزان گرانش و میدان مغناطیسی این سیاره را نیز مطالعه میکند. همچنین مجهز به دوربین هایی با وضوح بسیار بالا برای عکاسی به ویژه از قطب های شمال و جنوب مشتری است.
اما متاسفانه این کاوشگر برای همیشه زنده نمیماند. ماموریت وی با 36 گردش به دور مشتری و بعد از آن سقو به درون سیاره در سال 2018 به پایان میرسد.
