اگر طی ۵ الی ۱۰ سال اخیر زمان خود را در شبکههای اجتماعی سپری کرده باشید، بدون هیچ تردید با عبارت «ترول» یا «ترول کردن» برخوردهاید. اگر تا به حال این کلمه به گوشتان نخورده کافیست در بخش کامنتهای اینستاگرام یک سلبریتی اسکرول کنید. همیشه چند «ترول» وجود دارند که با بیان نظرات بحثبرانگیز و نظراتی که هیچکس از آنها استقبال نمیکند، به دنبال ترغیب مردم به واکنش و راهاندازی دعوا و مرافعه هستند.
بنابر آمار به دست آمده از نظرسنجی «تجربه رفتارهای بد در محیط شبکههای اجتماعی»، ۶۶ درصد از پاسخدهندگان میگویند معمولا شاهد رفتارهای بد در فضای آنلاین هستند. تنها ۱ درصد از پاسخدهندگان هم به نظرشان هیچوقت چنین اتفاقی نیفتاده است. به خاطر تداوم ظهور این کامنتهای توهینآمیز و نامناسب، بسیاری از افراد اصلا آنها را مشکلزا تلقی نمیکنند. برای مثال یکی از پاسخدهندگان میگوید: «من را سرگرم میکنند... گاهی از اوقات مثل تماشای یک سریال درام آبکی است». علیرغم اینکه برخی از مردم به ترولها عادت کردهاند، تحقیقات مورد اشاره به این نتیجهگیری میرسد که رفتارهای بد در محیط آنلاین، به تجربه مردم و لذتی که از شبکههای اجتماعی میبرند آسیب میزند.
اما چه چیزی در این شبکههای اجتماعی و همینطور عصر دیجیتال باعث شده که احساس کنیم چنین رفتارهایی نرمال یا قابل قبول است؟
بنابر یک پژوهش از سوی محققان دانشگاه پیتزبورگ و مدرسه بیزنس کلمبیا، هر زمان که ما وارد شبکههای اجتماعی میشویم، میزان خویشتنداریمان کاهش مییابد. این به آن خاطر است که در قالب لایک و کامنت در پستهایمان، ارزشگذاری و تشویق میشویم. اثبات شده که عزت نفس ناشی از این اتفاق تاثیری منفی بر خویشتنداری ما چه در محیط آنلاین و چه آفلاین میگذارد.
گذشته از باد کردن غرورمان، شبکههای اجتماعی به ظهور فرم تازهای از ارتباطات منجر شدهاند که شامل هیچ نشانه غیر کلامی، مانند ارتباط چشمی نمیشود. دلیلی دارد که به ما آموختهاند در دنیای واقعی و هنگام تعامل با مردم، ارتباط چشمی را با آنها حفظ کنیم. این یکی از مهمترین زبانهای بدن برای برقراری ارتباط موثر است.
در یک تحقیق دیگر مشخص شده که نبود ارتباط چشمی در محیط آنلاین باعث میشود مردم هنگام بیادبی و پرخاشگری احساس راحتتری داشته باشند. نتایج این تحقیق حاکی از آن است که «از میان سه متغیر کاملا مستقل از هم شامل ناشناس بودن، نامرئی بودن و نبود ارتباط چشمی، سومین مورد بیشترین تاثیر منفی را در رفتارهای آنلاین دارد».
تاثیر عدم بازداری آنلاین (Online Disinhibition Effect) به این صورت تعریف شده: «سست شدن محدودیتهای اجتماعی و بازداری از بروز احساساتی که معمولا در تعامل فیس تو فیس دیده میشوند». این تعریف را جان شولر، پروفسور روانشناسی در دانشگاه رایدر ارائه کرده. او مقالهای در سال ۲۰۰۴ منتشر کرد و در آن به تحلیل مولفههای مختلف تعاملات اینترنتی که به عدم بازداری احساساتی منجر میشود پرداخت.
به گفته او، دو نوع رفتار اصلی داریم که از زیردستههای تاثیر عدم بازداری آنلاین تلقی میشوند: عدم بازداری خوشخیم و عدم بازداری سمی.
عدم بازداری خوشخیم زمانیست که مردم در اینترنت اطلاعات بیشتری نسبت به دنیای واقعی به اشتراک میگذارند. آنها آنچه برای ناهار خوردهاند را به اشتراک میگذارند، از برنامههایشان برای یک روز خاص میگویند و گاهی مشکلات شخصی و وضعیت روابط خود را تشریح میکنند. این شکل از عدم بازداری، آسیبرسان نیست و صرفا مزاحمت است. دکمههای «آنفالو» و «میوت» در مواجهه با چنین افرادی بسیار کاربردی هستند.
عدم بازداری سمی رفتاری را توصیف میکند که شامل ادبیات گستاخانه و تهدید است. ترولها و در مجموع ترول کردن در این دستهبندی جای میگیرند.
به گفته شولر، تاثیر عدم بازداری آنلاین نشات گرفته از شش فاکتور است:
ترولها یکی از بدترین و سمیترین ابعاد شبکههای اجتماعی به حساب میآیند. یکی از موثرترین راهها برای کاهش شمار آنها اینست که خودتان تبدیل به ترول نشوید. در اینجا چند راهکار ارائه میکنیم که لازم است هنگام تعامل آنلاین با اشخاص مختلف، نسبت به آنها خودآگاه باشید.