سفر به استان کرمان با شهرهایی که جاذبه های تاریخی بسیاری را دارد برای همه گردشگران داخلی و خارجی بسیار پر اهمیت است . تورهای گردشگری بسیاری وجود دارد که در برنامه سفرهای خود حتما بازدید از مهم ترین آثار تاریخی این استان را قرار می‌دهند .
شاید یکی از مهم‌ترین و جذاب‌ترین آثار تاریخی موجود در این شهر «یخدان‌های دوقلو» باشند. یخدان‌هایی که نمادی از سبک زندگی ساکنین قدیم این شهر هستند و همچنین هوش و ذکاوت پیشینیان ما را در ساخت این‌گونه بناهای کاربردی به رخ می‌کشند. در ادامه با ما همراه باشید تا با این برادران دوقلو بیشتر آشنا شویم.
یخدان چیست؟
ابتدا شاید برای برخی از شما این سوال پیش بیایید که منظور از یخدان چیست؟
در پاسخ به این سوال باید بگوییم که یخدان‌ها در واقع چاله‌ای برای نگهداری یخ در زمان‌های قدیم بوده‌اند. در واقع در آن زمان‌ها، مردم یخ را در این یخدان‌ها ذخیره می کردند تا در مواقع لزوم از آن استفاده کنند. در زمان‌هایی که هنوز دستگاه‌های برقی مثل یخچال و فریزر وجود نداشتند، ساخته شدن این بناها و نگهداری از یخ بدون هیچ‌گونه به کارگیری برق از شگفتی‌های معماری زمان قدیم بوده‌اند تا جایی که حتی جهانگردان معروفی همچون «سرجان شاردن» فرانسوی که سفرهای متعددی به ایران داشته است، آن‌قدر این یخدان‌ها برایش جالب و جذاب هستند که در کتاب سفرنامه خود، به آن‌ها اشاره کرده و حتی به طور کامل در مورد نحوه تهیه یخ و استفاده از این یخدان‌ها در ایران بنویسد.
یخدان‌ها انواع مختلفی دارند که یخدان‌های دوقلوی سیرجان را می‌توان در دسته یخدان‌های گنبدی جای داد. در مورد این یخدان‌ها باید گفت که پیشینیان ما حوضی دایره‌ای و بزرگ به عمق ۶ تا ۷ متر و قطر دهانه بین ۲۰ تا ۳۰ متر ایجاد می‌کردند و بر روی آن نیز گنبدی مخروطی شکل می‌ساختند.
با توجه به این که بخش زیادی از کشور ما در منطقه گرم و کویری واقع شده است، جای تعجبی ندارد که در خیلی از شهرهای ایران بتوانید بقایایی از این یخدان‌ها را مشاهده کنید. یخدان‌های دوقلوی سیرجان نیز از شاخص‌ترین یخدان‌ها یا یخچال‌های موجود در کشور ما هستند.
موقعیت بر روی نقشه
برای بازدید از یخدان‌های دوقلو باید به بلوار «شیخ فضل الله نوری» شهر سیرجان بروید. سپس به خیابان فرعی «شوکت سعیدی» بپیچید و با کمی طی مسیر این یخدان‌ها را مشاهده کنید. موقعیت دقیق یخدان‌های دوقلوی سیرجان را بر روی نقشه زیر می‌توانید ببینید:
معرفی
حال نوبت آن رسیده که نگاهی دقیق تر به این یخدان ها بیندازیم. یخدان های دوقلوی سیرجان در سال ۱۲۷۴ هجری شمسی و به دست تعدادی از افراد خیر منطقه در شهر سیرجان ساخته شده اند. در ساخت این بنا از مصالحی چون ملات گل و خشت خام استفاده شده است.
این دو یخدان که قدمت آن ها در واقع به دوره قاجاریه برمی گردد، در دو انتهای یک دیوار نیم دایره ای ساخته شده اند. بر روی این دیوار میانی هم نقوش مختلفی دیده می‌شود. همچنین در اطراف این یخدان‌ها فضاهای سبزی هم احداث شده است تا علاوه بر زیباسازی محیط اطراف آن، مکانی جذاب و دل‌انگیزی برای گردشگرانی که به آنجا می‌روند فراهم سازند.
اهالی سیرجان در قدیم در فصل زمستان مخزن این یخدان‌ها را از یخ پر می‌کردند و با بستن تمام روزنه‌ها برای حفظ و نگهداری از آن، در فصل تابستان از این یخ ذخیره شده استفاده می‌کردند. یخدان‌های دوقلوی سیرجان به عنوان یک اثر تاریخی شاخص در این شهر و استان کرمان در تاریخ ۱۸ خرداد ماه سال ۱۳۸۴ شمسی، باشماره ۱۱۸۷۵ در فهرست آثار ملی ایران نیز به ثبت رسیده‌اند.
با این‌که در سال‌های اخیر، خبرهایی از تخریب شدن این یخدان‌ها به گوش رسیده است ولی امیدواریم که این خبرها صحت نداشته و این یخدان‌های زیبا هرگز مورد بی مهری قرار نگیرند چرا که بی شک این یخدان‌ها ظرفیت خوبی به منظور جذب گردشگر برای شهر سیرجان را دارا هستند و با اندکی توجه بیشتر و معرفی و شناساندن بیشتر آن، می‌توان این ظرفیت را شکوفا کرد و عرصه را برای حضور بیشتر گردشگران و افزایش رونق گردشگری فراهم ساخت.
