مزایا و معیاب، امیدها و هراس ها، خوبی ها و بدی های هوش مصنوعی. آن چیزی که امسال در اجلاس بزرگ مجمع جهانی اقتصاد در «داووس» برای اولین بار در مورد آن به شکلی جدی بحث و تبادل نظر صورت گرفت. هوش مصنوعی و ربات های قاتل آن چیزی است که گویا پای خود را به تدریج و به شکلی کاملا جدی به دنیای ما باز میکند.
به گزارش «آی تابناک» یکی از مواردی که امسال در اجلاس بزرگ مجمع جهانی اقتصاد در «داووس» سوییس به شکل جدی محل بحث و تبادل نظر قرار گرفت، موضوع اسلحه های کاملا خودکار یا «ربات های قاتل» بود. این موضوع از اهمیت به سزایی برخودار است زیرا برای اولین بار است که در اجلاسی نظیر این، موضوع هوش مصنوعی و ربات های آینده مطرح میشود.
اما در حالی که تمرکز زیادی بر مزایا و فواید این هوش مصنوعی و این ربات ها برای زیست اجتماعی بشر و جوامع بشری معطوف بود، یک پنل تخصصی یک ساعته معطوف به جنبه های تاریک این موضوع شد.
ایده لشگری از ربات های سرکش که در پی ویرانی و غارت نسل بشر و دستاوردهای آن هستند، البته که ایده جدیدی نیست و این سناریوی آخرالزمانی بارها در فیلم های علمی-تخیلی تصویر شده است. اما دانشمندان، متخصصان و بسیاری از نهادهای مختلف طی سالهای اخیر سعی کرده اند از جنبه ای جدی تر به این موضوع نگاه کنند.
از همین روی است که «مری وارهم» - Mary Wareham – دبیر هماهنگ کننده کمپین «توقف ربات های قاتل» در این باره به شکلی جدی سخن میگوید: این کمپین معطوف به تخریب و از بین بردن این صنعت، یا این حوزه به شکل کلی نیست. این کمپین در رابطه با محاصره و از بین بردن خطر یک تکنولوژی بالقوه خطرناک است.
در واقع این کمپین متشکل از نهادهای غیر دولتی است که در سال 2013 با هدف توقف و ممنوعیت پیشدستانه سلاح های کاملا خودکار به وجود آمد. آنها سلاح های کاملا خودکار را اینگونه تعریف میکنند: سییستم های تسلیحاتی که بدون هیچ گونه دخالت انسانی، هدف را انتخاب کرده و از توان خود برای نابودی آن استفاده میکند.
در همین رابطه شاید استیون هاوکینگ را بتوان به عنوان یکی از صدها چهره سرشناس نام برد که در سال 2015 نامه ای سرگشاده را به امضا رساندند که میگفت: شروع مسابقه تسلیحاتی بر سر سلاح های مجهز به هوش مصنوعی یک ایده مضر است و باید توسط ممنوعیت استفاده سلاح های خودکار خارج از کنترل انسانی، متوقف شود.
اما این ایده طرفداران خاص خود را نیز دارد. از جمله «رونالد آرکین» - Ronald Arkin – رئیس موسسه تکنولوژی جورجیا در آتلانتا که در این باره معتقد است: این تکنولوژی ها میتواند منجر به کاهش تلفات غیر نظامی در جنگ ها شود. البته وی نیز پایانی برای این سلاح ها در نظر دارد و برای این پایان معیاری متناسب با اخلاقیات انسانی مطرح میکند.
اما نشست امسال داووس پیرامون این موضوع شامل حضور مسئول سابق نهاد خلع سلاح سازمان ملل متحد «آنگلا کین» و «راجر کار» رئیس موسسه BAE Systems به همراه یک متخصص هوش مصنوعی و یک متخصص اخلاق رباتیک بود.
رئیس موسسه BAE که شرکتی فعال در حوزه پدافند جهانی، هوا فضا و امنیت است، در این اجلاس چندی پیرامون سرمایه گذاری 40 میلیارد دلاری این صنعت بر روی تسلیحات خودکار در 40 کشور، توضیح داد. وی تشریح کرد که این تسلیحات خواستار گونه ای فارغ از هرگونه مسئولیت و عاری از هرگونه احساس و عاطفه هستند.
وی هشدار داد: اگر، چه در زمان صلح و چه در زمان جنگ، اخلاق، وجدان و قوه قضاوت را از نهاد انسانی بگیرید، بشریت را به سطحی میبرید که ورای ادراک ما است.
اما این همه هشدار و انتقاد این سوال را در ذهن بر می انگیزد که ما چه قدر به ساخت یک چنین تسلیحاتی نزدیک هستیم و این موضوع چرا آنقدر جدی شده است که در یکی از مهمترین اجلاس های سالیانه جهانی پیرامون آن به شکلی جدی بحث و تبادل نظر در میگیرد؟
در سال 2012 بسیاری بر این نظر بودند که تا چند دهه دیگر این ربات های قاتل از جهان تخیل پا به جهان واقعیت میگذارند. اما طی سالهای اخیر این زمان مورد بازنگری قرار گرفته و پیش بینی ها زمانی بسیار نزدیک تر را برای واقعی شدن این گونه از تسلیحات پیشنهاد کرده اند. تا جایی که نامه سرگشاده سال قبل میگفت:
تکنولوژی هوش مصنوعی به جایی رسیده است که تولید و کاربرد یک چنین سیستم هایی را – تقریبا و نه قانونا – طی چند سال آینده – و نه چند دهه – ممکن میسازد. تسلیحات خودکار بعد از باروت و سلاح هسته ای به عنوان سومین انقلاب در حوزه تسلیحات به شمار میرود.
