گزارش تحلیلی: واتس‌آپ «رایگان‌تر»‌‌‍‌ می‌شود یا «پولی»؟

صبح امروز، «کوم» (Koum)، مدیرعامل واتس‌آپ که قرار بود در اتفاقی نادر، در کنفرانسی در مونیخ شرکت کند اعلام کرد تعداد کاربران واتس‌آپ به نزدیکی مرز یک میلیارد نفر رسیده است. این مهندس متولد اوکراین که به همراه شریک خود در سال 2014 واتس‌آپ را در ازای 19 میلیارد به فیس بوک فروخته بود، در هنگام اعلام این خبر چندان خوشحال به نظر نمیرسید؛ چرا که شرکت امیدوار بود تا روز کنفرانس این رقم به میزان شگفت انگیز یک میلیارد برسد.

اما این تنها سرخوردگی‌ای نبود که در ارتباط با نام واتس آپ پدید آمده است؛ کمپانی خوشنامی که مالکیت آن با این شرط به فیس بوک واگذار شده بود که استقلال عمل خود را حفظ کند و بر روی رشد و توسعۀ واتس‌آپ، که از زمان فروش شرکت تعداد کاربران آن دوبرابر شده است، کار کنند. نکتۀ دیگری که مشخص شده است این است حالا که کاربران واتس‌آپ به مرز یک میلیارد نزدیک شده اند، کوم و 120 همکارش در مرکز این شرکت به فکر راه جدیدی برای پول در آوردن از این نرم‌افزار افتاده‌اند.

تا پیش از این، واتس‌آپ تا یک سال مجانی بود و بعد از یک سال، کاربر بایستی سالیانه مبلغ ناچیز یک دلار به شرکت بابت خدمات میپرداخت. اما کوم همکارانش اکنون این طرح را ملغی کرده و به فکر راه دیگری برای کسب درآمد هستند.

این نرم‌افزار اکنون در سرتاسر دنیا توسط کاربران با سنین و اهداف گوناگون استفاده می شود و نه تنها کارکردی شبیه به یک شبکۀ اجتماعی یافته است و ضمن مرتبط کردن دوستان و همکاران به یکدیگر، امکان ارسال پیام رایگان را برای آن ها فراهم می سازد، بلکه بسیاری از کسب و کارها مانند رستوران‌ها و دیگران نیز بر روی آن فعال هستند و این همان چیزی است که واتس اپ قصد دارد از آن بهرۀ مالی ببرد.

کوم از مثال رستوران برای توضیح این مسئله استفاده کرده است. اگر بخواهید از یک نرم افزار برای رزرو میز در یک رستوران استفاده کنید، قاعدتاً آسان ترین انتخاب می تواند واتس‌آپ باشد. به این ترتیب، شما یک پیام به واتس‌آپ رستوران فرستاده، میز رارزرو و کد تأیید دریافت می کنید و آن را با کسانی که قصد رفتن به همراه آن ها دارید به اشتراک میگذارید.

این همان روندی است که فیس بوک هم در پیام رسان خود به توصیۀ مدیرعامل سابق PayPal، «دیوید مارکوس» در پیش گرفته است و شبکه های پیام رسان را در حوره هایی مانند شرکت های حمل و نقل هوایی، خدمات کرایه خودروی «اوبر» (Uber)، فروشگاه های آنلاین و پرداخت صورت حساب‌ها جایگزین نرم‌افزارهای مربوط به هریک از این خدمات کرده است. البته این کسب و کار در ایالات متحده تازه شکل گرفته و تنها نه ماه از آغاز به کار پیام رسان فیس بوک در این حوزه می‌گذرد و واتس آپ هم قرار است به زودی وارد شود؛ در حالی که نرم افزار مشابه چینی WeChat که در ایران هم شناخته شده است، مدت‌هاست به این شیوه عمل می کند.

البته هنوز آیندۀ این کسب و کار در ایالات متحده روشن نیست؛ چرا که کاربران امریکایی عادت دارند این کارها را از طریق نرم افزارهای مربوط به آن‌ها و یا SMS انجام دهند. اما مدیران فیس بوک و واتس آپ مطمئن هستند با توجه به سهولتی که انجام تمام این کارها از طریق یک نرم افزار پیام رسان، آن هم نرم افزاری که کاربر به طور خودکار بیشترین استفاده را از آن می‌کند، این روش به زودی در این کشور هم رواج پیدا خواهد کرد.

در هر حال، اتکای اصلی واتس‌آپ در این حوزه، بر خلاف پیام رسان فیس بوک که متکی به بازار ایالات متحده است، کشورهایی مانند برزیل و هند است؛ جاهایی که واتس‌آپ با توجه به سابقۀ خود به عنوان نخستین پیام رسان ارزان و قابل اعتماد، امتیاز پیش‌تازی را نیز در اختیار دارد. با توسل به این امتیاز واتس آپ می‌تواند خیلی زود مرکز فعالیت های تجاری از این دست شود.

همچنین، توسعۀ غیر قابل رقابت واتس‌آپ به عنوان نرم افزاری بین المللی، این شرکت را برای شرکت‌های تجازی بین المللی نیز جذاب‌تر خواهد کرد.

به گفتۀ کوم، این رویکرد مالی جدید واتس‌آپ یک امتیاز مهم دیگر هم به همراه خواهد داشت و آن این است که با حذف هزینۀ سالیانه یک دلاری توسط کاربر، سرعت رشد این شرکت را بالاتر از قبل خواهد برد. هرچند یک دلار در سال رقم قابل اعتنایی نیست، مشکل اصلی واتس‌آپ در این مورد این بود که در بسیاری از کشورهایی که واتس‌آپ حضور دارد، امکان فنی این پرداخت وجود ندارد. در کشورهایی مانند برزیل و هند مردم از کارت اعتباری استفاده نمی کنند تا بتوانند چنین هزینه‌هایی را پرداخت کنند؛ مشکلی که در ایران هم وجود دارد.