اقدام دولتها برای نظارت بر ارتباطات مبتنی بر وب با توجیه خنثی کردن عملیات تروریستی یک امر کاملاً بیهوده است. دقیقاً همانگونه که مشخص شد تور پهن کردن نهادهایی امنیتی مانند NSA برای رصد کردن اطلاعات و نظارت بر مجموعۀ ارتباطهای وب تأثیر اندکی بر جلوگیری از هدف قرار گرفتن در داخل داشته است. آنچه دولتها باید نگران آن باشند اشخاصی هستند که به درستی میدانند چگونه از شناسایی شدن بگریزند.
یکی از بهترین شواهد برای این امر خبری است که چندی پیش منتشر شد و بر مبنای آن، گمانههایی جدی پدید آمد که بیانگر آن بود که گروه تروریستی داعش سامانۀ پیامرسان ویژۀ خود را ساخته اند. این سامانه بر مبنای اندروید ساخته شده و از نظام کدگذاری سفت و سختی سود میجوید که رهگیری را برای نهادهای امنیتی دولتها اگر نه غیر ممکن، حداقل بسیار بسیار دشوار میسازد. با چنین دستاوردهایی داعش دیگر برای هماهنگی عملیات خود وابسته به واتسآپ و تلگرام نیست.
خبر مورد نظر توسط «گروه امنیتی روح»(Ghost Security Group) و شبکۀ ضد تروریستی منتشر شد و در مورد پتانسیلهای داعش هشدار میدهد. در حقیقت این نتیجۀ سیاستهای نظارتی تودهای با هزینهها و حاشیههای فراوان است. داعش تاکنون توانسته است تسلط عالی خود بر فضاهای تبلیغی رسانههای اجتماعی را به رخ کشیده و تواناییهای تکنولوژیکی بالایی را از خود به نمایش بگذارد. اگر خبری که در مورد تواناییهای پیام رسانی و نرم افزار اختصاصی آن ها منتشر شده صحت داشته باشد بایستی واقعاً نگران بود؛ چرا که در این صورت در عمل نظارت بر آنها غیر ممکن خواهد بود.
در حقیقت این خبر باعث توقف نظارتها نخواهد شد؛ دولتها همواره هدفهای دیگری هم به جز داعش داشتهاند. اما در هر صورت تردیدهایی جدی در مورد کارایی این نظارتها به وجود خواهد آورد. نهادهای نظارتی در عمل با روش هایی به جنگ این گروه ها می روند که هک کردن، کنترل و استفاده از اطلاعات به اموری شناخته شده و در دسترس تبدیل شده اند و فناوری موجود این امکان را برای هر مجموعهای که به قول معروف سرش به تنش بیارزد فراهم کرده است تا سازوکارهایی را فراهم سازد تا همیشه یک قدم از دولتها جلوتر باشد و مطمئن باشد که در تیررس آنها نیست.
مجموع این مسائل به این معناست که دولت ها توجیهی برای درخواست رسمی از شرکتها برای ایجاد راه گریز (یا درب پشتی Back-Doors) یا در اختیار قرار دادن کلید کدگذاری ها یا فراهم کردن دسترسی به اطلاعات کاربران به هر شکل دیگری ندارند. مشکل، دیگر اطلاعاتی نیست که فیس بوک یا اپل در اختیار دولت ها قرار ندادهاند. مشکل اصلی اطلاعات کدگذاری شدۀ این شرکتها نیست؛ مشکل اصلی این است که هر اطلاعاتی را می توان به گونهای و از مسیری کدگذاری کرد که نه تنها قابل شکستن و شناسایی نباشند، بلکه بدون هیچ ارتباطی با غولهای ارتباطات بر مبنای وب منتقل شوند. این امری است که در عمل «هیچ» راه حلی ندارد.
حاصل اینکه نظارت آنلاین بیمعناست؛ بدون فایده است و در مقایسه با دردسرها و ضررهایی که دارد به هیچ وجه مقرون به صرفه نیست. هرچند بعید است چنین چیزی را در آیندۀ نزدیک از دولتها بشنوید.