دسترسی به اینترنت آزاد از حقوق اولیه بشر

پژوهش تازه‌‌ای نشان می‌‌دهد اینترنت می‌‌تواند راهکاری برای حفظ و صیانت از حقوق اولیه‌‌ی بشر شامل حق زندگی و انتخاب و رهایی از شکنجه باشد. اینترنت ابزاری است که میلیاردها نفر از مردم جهان به‌‌کمک آن خواهند توانست از کمترین حق برای زندگی درخور برخوردار شوند. دکتر مرتن رگلیتز، استاد اخلاقیات جهان در دانشگاه بیرمنگهام، نتایج آخرین یافته‌‌های خود را در ژورنال Applied Philosophy منتشر کرده است. برای اولین‌بار است که چنین پژوهشی در سطح جهانی انجام می‌‌شود. او در بخشی از مقاله‌‌ی خود آورده است:

دسترسی به اینترنت انتخابی لوکس و تجملی نیست؛ بلکه حق اخلاقی برای بشر است و هرکس باید دسترسی بدون سانسور و نظارت به این ابزار جهانی داشته باشد. این دسترسی باید برای کسانی که استطاعت مالی ندارند، رایگان باشد. در غیاب این دسترسی، بسیاری از مردم نمی‌‌توانند روی قانون‌‌گذاران و مؤسسه‌های فراملی تأثیرگذار و دربرابرشان مسئولیت‌‌پذیر باشند. این دسته از افراد نمی‌‌توانند در وضع قوانین دخالت کنند؛ قوانینی که قرار است از آن تبعیت کنند و فرصت‌‌های زندگی همین مردم را شکل دهد.

پژوهش اخیر دکتر رگلیتز برای اینترنت احتمالات بی‌سابقه‌‌ای در حفظ حق زندگی و آزادی و تمامیت جسمانی بشر قائل شده است. او می‌‌گوید با اینکه نمی‌‌توان تنها دسترسی به اینترنت را ضمانتی برای احقاق این حقوق تلقی کرد، می‌‌توان مثال‌‌هایی ذکر کرد که تعامل با اینترنت توانسته به مسئولیت‌‌پذیری دولت‌‌ها و مؤسسه‌ها کمک کند. این مثال‌‌ها عبارت‌اند از:او می‌افزاید امروزه دسترسی به سخنرانی‌‌های آزاد و کسب اطلاعات همگی به‌‌شکل بی‌‌سابقه‌‌ای وابسته به دسترسی به اینترنت است. بخش اعظم مباحثات سیاسی جهان در فضای آنلاین رخ می‌‌دهند و اطلاع‌‌رسانی‌‌های سیاسی نیز عموما در فضای اینترنت منتشر می‌‌شوند. این بدان‌معنا است که ارزش نسبی چنین آزادی‌‌هایی برای افراد آفلاین با تنزل چشمگیری مواجه خواهد شد.

• بهار عربی که در آن روش‌‌های تازه‌‌ای برای انعکاس اخبار خشونت‌‌های حکومت‌‌ها در سطح جهان به‌‌کار گرفته شد؛
• مستندسازی خشونت‌‌های ناعادلانه‌‌ی نیروهای پلیس آمریکا علیه شهروندان آفریقایی‌‌تبار این کشور؛
• کارزار MeToo# که توانست ابعاد آزار و اذیت‌‌های جنسی زنان را افشا کند.

دکتر رگلیتز «حقوق اخلاقی بشر» را به‌‌عنوان مصالح ضروری و جهان‌‌شمول انسان برای برخورداری از «حیات درخور حداقلی» تعریف می‌‌کند. این حقوق آن‌‌چنان اهمیت دارند که اگر ملتی توانایی یا رغبتی برای برخورداری از این حقوق نداشته باشد، حتی لازم است جامعه‌‌ی بین‌‌المللی در این موضوع ورود کند.

مطالعه‌‌ی یادشده به شماری از مؤسسه‌های بین‌‌المللی مهم نیز اشاره می‌‌کند که به کسب اطمینان از دسترسی تمامی افراد جوامع خود به اینترنت متعهد شده‌‌اند:

• ایالت کرلا از هند دسترسی به اینترنت جهانی را به‌‌عنوان حق بشری شناخته و مقرر کرده است تا سال ۲۰۱۹ دسترسی به این ابزار را برای تمام جمعیت ۳۵ میلیونی خود فراهم کند؛
• اتحادیه‌‌ی اروپا با آغاز طرح WiFi4EU فصد دارد تا سال ۲۰۲۰ امکان دسترسی به اینترنت بی‌‌سیم رایگان را برای تمامی دهکده‌‌ها و شهرستان‌‌های اروپا فراهم کند؛
• دسترسی جهانی به اینترنت بخشی از اهداف توسعه‌‌ی پایدار سازمان ملل متحد است. در‌این‌زمینه، سازمان ملل از دولت‌‌ها خواسته است تلاش خود را برای ایجاد دسترسی به اینترنت جهانی در ملل در‌حال‌توسعه به‌‌کار گیرند.

دکتر رگلیتز به ابعاد مشکلات پیش‌‌ رو در مسیر ایجاد دسترسی جهانی به اینترنت اشاره می‌‌کند. بنابر گزارش اتحادیه‌‌ی ارتباطات بین‌‌المللی سازمان ملل، تا پایان سال ۲۰۱۸، تنها ۵۱ درصد از جمعیت هفت‌میلیاردی جهان به اینترنت دسترسی داشته‌‌اند. بسیاری از مردمان نقاط فقیر جهان هنوز به اینترنت دسترسی ندارند؛ اما با ارزان‌‌ترشدن تدریجی فناوری، شمار این افراد نیز رو‌به‌‌کاهش گذاشته است. با‌این‌حال، روند توسعه‌‌ی اینترنت در سال‌‌های اخیر آهسته شده است. این موضوع خود گواه آن است که دسترسی جهانی به این فناوری بدون پیشرفت بین‌‌المللی مقدور نخواهد بود. دکتر رگلیتز می‌‌نویسد:

دسترسی جهانی به اینترنت هزینه‌‌ای به جهان تحمیل نخواهد کرد. همچنان‌که دسترسی به فرصت‌‌های مهم و بالقوه‌‌ی سیاسی نظیر وبلاگ‌‌نویسی، کسب اطلاعات، پیوستن به گروه‌‌های مجازی و ارسال و دریافت ایمیل به آخرین نسل فناوری اطلاعات نیازی نخواهد داشت. گوشی‌‌های سازگار با وب می‌‌توانند به مردم اجازه دهند به این خدمات و تدارکات اینترنت عمومی نظیر کتابخانه‌‌های عمومی دسترسی داشته باشند. این ابزارها می‌‌توانند در شرایطی که دسترسی خانگی و شخصی بسیار پرهزینه باشد، امکان دسترسی آنلاین افراد را فراهم کنند.

او می‌‌افزاید حق دسترسی بشر به اینترنت چیزی شبیه به حق جهانی سلامت است. درباره‌ی سلامت هم الزامی برای دسترسی به بیشترین استاندارد درمان پزشکی وجود ندارد؛ چراکه بسیاری از دولت‌‌ها فقیرتر از آن هستند که بتوانند چنین خدماتی ارائه دهند. از‌این‌رو، از دولت‌‌های فقیر خواسته شده است خدمات پزشکی پایه را دراختیار مردم خود قرار دهند و در مرحله‌ی بعد، تلاش خود را برای ارائه‌‌ی خدمات باکیفیت‌‌تر در حوزه‌‌ی سلامت به‌‌کار گیرند. به‌‌طور مشابه، درباره‌ی اینترنت نیز دولت‌‌ها باید ابتدا مکان‌‌هایی را برای دسترسی اینترنت عمومی فراهم و سپس زیرساخت‌‌های IT را برای توسعه‌‌ی آن ایجاد کنند.

براساس گزارش بنیاد شبکه‌‌ی جهانی وب که تیم برنرزلی، مخترع شبکه‌‌ی جهانی وب آن را تأسیس کرده، برخورداری از «توان مالی و استطاعت‌پذیری» همچنان یکی از مهم‌ترین موانع پیش‌‌ روی دسترسی جهانی محسوب می‌شود که البته مشکلی حل‌شدنی است. از دیدگاه این بنیاد، زمانی می‌‌توان دسترسی به اینترنت را استطاعت‌پذیر قلمداد کرد که هزینه‌‌ی هر گیگابایت داده بیش از ۲ درصد از متوسط درآمد افراد جامعه نباشد. با این تعریف، حدود ۲/۳ میلیارد نفر از مردم جهان امکان دسترسی به اینترنت استطاعت‌پذیر را ندارند.

منبع : زومیت