فوکوس بحثی بسیار مهم در زمینهی عکاسی به شمار میرود چرا که یکی از اصلیترین روشها برای ایجاد مسیر ذهنی برای چشم بیننده است. چشم انسانها به صورت خودکار بیشتر جذب بخشهایی از عکس میشود که واضحتر مشخص شدهاند. اگر به فوکوس دقت کافی نشان ندهید، یک جای کار در عکسهایتان میلنگد. مثل عکس زیر:
در تصویر فوق فوکوس روی دست فرد است. شاید این تصویر مشکل دیگری نداشته باشد، اما از آنجایی که فوکوس به طور اشتباهی شکل گرفته، نمیتوان از آن به عنوان یک عکس خوب یاد کرد.
دیافراگم مناسبی انتخاب کنید
فوکوس و عمق میدان با هم ارتباط دارند. هرچه عمق میدان بیشتر باشد، بخش بیشتری از عکس شما در حالت فوکوس قرار میگیرد. این موضوع به این معنی است که نقش مهمی در ایجاد فوکوس مناسب ایفا میکند.
عکاسان خبرنگار یا عکاسان خیابانی از f/8 استفاده میکنند. به عبارت دیگر با استفاده از f/8 همراه با یک لنز معمولی، تمام عکسی که میگیرید در حالت فوکوس قرار خواهد گرفت مگر اینکه تمرکز دوربین خود را روی پس زمینه ببرید.
حالا بالعکس، اگر از یک لنز بلند و عریض مثل f/1.8 استفاده کنید، عمق میدان میتواند فقط چند سانتی متر باشد.
اگر میخواهید که عکس شما در حالت فوکوس قرار بگیرد، باید دیافراگم مناسبی برای کارهای مختلف خود انتخاب کنید. اگر بنا به دلایلی باید از دیافراگمهای عریض استفاده کنید، باید انتخابتان چیزی بین f/8 و f/16 باشد. با این انتخاب کار شما به طور قابل توجهی سادهتر خواهد شد.
از بین فوکوس خودکار و دستی یکی را انتخاب کنید
فوکوس خودکار یا دستی هرکدام دارای مزایای خاص خود هستند. به طور کلی بهتر است که از فوکوس خودکار استفاده کنید مگر در موارد زیر:
- در عکسبرداری از پایه استفاده میکنید و میخواهید به جای یک نقطه، روی بخشی از یک مسیر فوکوس نمایید.
- از ستارهها عکس میگیرید.
- محیط برای استفاده از فوکوس اتوماتیک دوربین شما تاریک است.
- از یک صحنهی ورزشی یا مشابه عکس برداری میکنید و نیاز دارید پیش از وقوع یک اتفاق، محل مورد نظر برای فوکوس کردن را پیشبینی کنید.
- قصد دارید از چمن زار، یک درخت، پرده یا موارد مشابه عکس برداری نمایید.
- فوکوس اتوماتیک موفق عمل نمیکند.
اگر از فوکوس دستی استفاده میکنید
اگر قصد دارید از فوکوس دستی استفاده کنید، دقت کنید که بهترین راه استفاده از صفحهی Live View دوربینتان است. همچنین تا جایی که امکان دارد روی سوژه زوم کنید. با این کار میتوانید کوچکترین جزئیات را هم در زمان فوکوس کردن متوجه شوید.
اگر از فوکوس خودکار استفاده میکنید
اگر از فوکوس خودکار استفاده میکنید باید تصمیم بگیرید که از کدام نقطه یا نقطهها برای فوکوس خودکار استفاده کنید و همچنین کدام حالت از فوکوس خودکار را انتخاب نمایید.
دوربینتان به شما اجازه میدهد تا از یک یا چند نقطه برای فوکوس خودکار استفاده نمایید. به طور کلی تعداد کمی از نقاط وجود دارند که بهترین فوکوس را بدون هیچ ایرادی برایتان ایجاد کنند. بنابراین باید در انتخاب این نقطه یا نقاط دقت زیادی به خرج دهید.
همچنین اگر از دیافراگم عریض استفاده میکنید و نیاز دارید تا روی نقطهی خاصی از تصویر فوکوس شود، باید از یک نقطه برای فوکوس خودکار استفاده نمایید. مثل یک پرندهی کوچک در دور دست یا یکی از چشم سوژهی مورد نظرتان.
وقتی نیاز دارید تا در عکسبرداری نهایت انعطاف را داشته باشید (مثل زمانهایی که به عکاسی خیابانی میپردازید) باید از تمام قدرت سنسور فوکوس خودکار استفاده نمایید. اگر مطمئن نیستید که سوژهی بعدی کجا قرار میگیرد، بهتر است اجازه دهید تا دوربین نقاط تمرکز را انتخاب نماید. این کار خصوصا وقتی که از دیافراگم f/8 استفاده میکنید تاثیر قابل توجهی از خود به جا میگذارد.
همانطور که پیشتر اشاره کردیم، باید صمیم بگیرید که از کدام حالت فوکوس اتوماتیک استفاده کنید. سه گزینه پیش رو خواهید داشت:
- فوکوس خودکار یگانه (شات تکی AF یا AF-S) که محل فوکوس را پیدا میکند و روی آن قفل میشود.
- فوکوس خودکار پیوسته (AI Servo یا AF-C) که تلاش میکند تا محل فوکوس را پیدا کند.
- فوکوس خودکار هیبریدی (AI Focus یا AF-A) که مثل فوکوس خودکار یگانه عمل میکند تا اینکه سوژه حرکت کند تا نقش خود را به فوکوس خودکار پیوسته تغییر دهد.
توصیه میشود که از فوکوس خودکار پیوسته استفاده نمایید. البته در این صورت باید یک دکمهی مخصوص برای فوکوس اتوماتیک هم داشته باشید که روشی حرفهای تلقی خواهد شد. به همین دلیل اگر تازه کار هستید، شاید استفاده از حالت هیبریدی سادهترین انتخاب برای شما باشد. اگر قصد دارید از مناظر طبیعی عکس بگیرید، انتخاب حالت فوکوس خودکار یگانه نیز میتواند مناسب باشد.
گاهی اوقات وقتی که از فوکوس خودکار استفاده میکنید، سوژهی شما به طور دقیق در نقطهی انتخاب شده قرار نمیگیرد. اگر این اتفاق افتاد، از فوکوس خودکار یگانه استفاده کنید و سوژه را دقیقا زیر نقطهی انتخاب شده قرار دهید. سپس شاتر را تا نصف فشار دهید تا فوکوس روی سوژهی مورد نظرتان اتفاق بیفتد. شاتر را در همین حالت نگاه دارید تا فوکوس به قفل شود. حالا ساختار تصویر خود را تغییر دهید و شاتر را به صورت کامل فشار دهید.
عکسها را بررسی کنید
فوکوس یکی از معدود مواردی به شمار میرود که نمیتوانید در خانه آن را اصلاح کنید. مهم نیست نقطهی فوکوس شده از سوژهی مورد نظرتان فقط یک سانتی متر فاصله داشته باشد یا حتی کمتر. احتمالا هرگز موفق نخواهید بود تا نقطا تار عکسهایتان را اصلاح نمایید. این موضوع به این معنی است که باید همیشه بعد از هر عکسی که میگیرید آن را به خوبی در محل بررسی نمایید.
هر چند دقیقه یک بار، سعی کنید عکسهایی که گرفتهاید را مجددا مشاهده کنید. شاید انجام این کار با نمایشگر دوربین به خوبی به شما کمک نکند، اما بررسیهای چند باره میتواند تا حد قابل قبولی شما را نسبت به سلامت عکسهایی که گرفتهاید مطمئن نماید.
اگر عکسی وجود دارد که برای گرفتن آن از دیافراگم عریض استفاده کردید یا حس میکنید فوکوس به خوبی انجام نگرفته است، از نزدیک نماییهای ۱۰ برابر استفاده کنید تا کوچکترین جزئیات عکس را هم به خوبی مشاهده نمایید.