مشتری به قدری بزرگ است که در واقع به دور خورشید نمیگردد!

مشتری پنجمی سیاره منظومه شمسی یک غول بزرگ گازی است که قرار است به زودی اطلاعات جالب توجهی در مورد آن بدست آوریم. ورود کاوشگر جونو به مدار مشتری فصل جدیدی در دانسته های فضایی ما آغاز خواهد کرد اما تا قبل از آن هم مشتری نکات بسیار جالب توجهی در خود دارد. 

به گزار «تابناک» یکی از نکات جالب درباره مشتری این است که در واقع به قدری بزرگ است که اساسا به دور خورشید نمیگردد. این سیاره که مجموعا جرمی 2.5 برابر سایر سیاره های منظومه شمسی در مجموع دارد به آن اندازه بزرگ است که مرکز گرانشی بین آن و خورشید در واقع در دل خورشید واقع نشده است. بلکه در یک نقطه ای در دل فضا و جدای از خورشید قرار دارد.

اما چگونه؟

وقتی یک جسم کوچکتر به دور یک جسم بزرگتر در فضا میگردد، جسم کوچکتر یک مدار دایره شکل کامل را به دور جسم بزرگ طی نمیکند. بلکه هر دو جسم به دور یک نقطه گرانشی مشترک میگردند. در موقعیت هایی که ما سراغ داریم – مانند وضعیت گردش زمین به دور خورشید که یک جسم بزرگتر از زمین است – این مرکز گرانشی مشترک آنقدر نزدیک به مرکز جرم یا جسم بزرگتر است که اثرات این پدید را بسیار ناچیز و قابل نادیده گرفتن میکند. جسم بزرگتر به نظر از جای خود هیچ تکانی نمیخورد و جسم کوچکتر مداری دایره شکل را به دور آن طی میکند.

اما واقعیت همیشه پیچیده تر است. برای مثال وقتی ایستگاه بین المللی فضایی به دور زمین میگردد، در واقع هم زمین و هم این ایستگاه به دور مرکز گرانشی مشترک خود میگردند. اما این مرکز به قدری نزدیک به مرکز کره زمین است که گردش زمین به دور آن اساسا قابل رویت و اندازه گیری نیست. در نتیجه ایستگاه فضایی بین المللی یک دایره کامل را – تقریبا کامل – به دور زمین طی میکند.

این مسئله در مورد سایر سیاراتی که به دور خورشید میگردند نیز صادق است. خورشید به قدری بزرگتر از زمین، زهره، عطارد و حتی زحل است که مرکز گرانشی مشترک آنها با خورشید در دل این ستاره و نزدیک به مرکز آن قرار میگیرد. اما این مسئله در مورد مشتری صادق نیست!

این سیاره به قدری بزرگ است که مرکز گرانشی مشترک آن با خورشید در واقع 1.7 شعاع خورشیدی (دقیقا برابر با 1 میلیون و 182 هزار و 690 کیلومتر) با مرکز خورشید فاصله دارد. یعنی 7 درصد از شعاع خورشید و بالاتر از سطح این ستاره. هم خورشید و هم مشتری به دور این نقطه گرانشی مشترک میگردند.

این در واقع نحوه تعامل حرکتی خورشید و مشتری در دل منظومه شمسی با یکدیگر است و این همه علیرغم فاصله زیادی است که این دو با هم دارد و البته علیرغم آن است که هنوز جرم و انداز مشتری به قدر بخشی کوچک از جرم و اندازه خورشید است.