با آغاز فعالیت طرح رجیستری و قانونمند شدن واردات موبایل و همچنین جلوگیری از راههای غیرقانونی واردات موبایل نظیر موبایلهای مسافرتی و خرید و فروش پاسپورتهای مسافرین؛ به نظر میرسد که واردات موبایل تقریبا به طور کامل وارد راه قانونی خود شده است.
بر اساس اعلام سامانه همتا میزان واردات قانونی گوشی موبایل قبل از طرح رجیستری، ماهیانه کمتر از ۲۰۰ هزار دستگاه بود و مابقی نیاز کشور از طریق قاچاق تامین می شد؛ قاچاقی که پیش از این گردش مالی در آن چند هزار میلیارد تومان اعلام شده بود.
سرآغاز طرح رجیستری تقریبا همزمان با افزایش بی سابقه نرخ ارز و کاهش قدرت خرید مردم همراه شده بود و از این حیث، قاچاقچیان موبایل روزنهای را در واردات این کالا پیدا کرده بودند که ناشی از عدم اتصال سامانه گمرک به سامانه گذرنامه ناجا بود. با این روزنه راه برای ورود چمدانی تلفن همراه باز باشد و شرکتهای واردکننده نیز به دلیل هزینههای بالاتر واردات رسمی تلفن همراه، انگیزه کمتری برای ورود به این عرصه داشتند.
در واقع در طول این مدت با وجود اجرایی شدن طرح رجیستری، واردکنندگان به مانند سابق دستکاه های تلفن همراه را به شکل چمدانی وارد می کردند و در ادامه با استفاده از اطلاعات گذرنامه افرادی که حتی به خارج از کشور سفر نکرده بودند، گوشیها را در سامانه همتا ثبت میکردند.
اما به نظر میرسد چندی پیش با تمهیدات جدیدی که دولت در برابر واردات مسافری در نظر گرفت؛ حالا وضعیت کاملا تغییر پیدا کرده و شرکتهای واردکننده موبایل بیشتر شدهاند. شرکتهای وارد کننده موبایل حالا به منظور کاهش قدرت خرید مردم حالا رو به واردات برندهایی با نرخ ارزان تر مانند شیائومی به بازار کرده اند و انواع و اقسام برندهای جدید و جهانی که پیش از این در بازار ایران سهم چندانی نداشتند را وارد بازار نمودهاند.
سال گذشته بود که سخنگوی طرح رجیستری عنوان کرده بود ۷۶ شرکت درخواست مجوز واردات قانونی داشتهاند و ۶۸ مورد از آنها در این زمینه فعال هستند؛ اما حالا بر اساس آمار سامانه همتا تعداد این واردکنندگان فزون یافته و در حال حاضر بیش از صد شرکت به طور قانونی در زمینه واردات گوشی موبایل به کشور فعالیت دارند. دهقانی نیا گفته بود که ثبت سفارش واردات رسمی ۲۷۵ درصد در چهار ماه اول سال ۹۸ افزایش پیدا کرده و نتیجه این موضوع به زودی در بازار مشخص خواهد شد.
بر اساس گفتههای دهقانی نیا اگر به آمار واردات موبایل از ابتدای سال ۹۷ تا انتهای اردیبهشت ماه ۹۸ یعنی زمان اتصال گمرک و ناجا نگاه کنیم، میبینیم که ۵۷ درصد موبایلها مسافری وارد شده و ۴۳ درصد به شکل تجاری. در واقع به طور کلی باید گفت واردات مسافری در سال ۹۷ بیشتر از واردات تجاری بوده است. اما به نظر میرسد این آمار امروزه دگرگون شده باشد و سهم واردات قانونی افزایش یافته، آماری که رقم دقیق آن احتمالا به زودی از سوی سامانه همتا اعلام خواهد شد.