دالبی اتموس چیست؟

صدای فراگیر که به آن صدای دالبی یا سراند هم گفته می‌شوند، تا حدود زیادی در خلق چنین لحظه‌های شیرینی برای علاقه‌مندان به فیلم‌های بلاک‌باستر موفق‌ عمل کرده‌اند؛ اما ظاهرا طراحان صدای فراگیر قصد دارند با فناوری‌های جدیدتر صوتی، صدای فراگیر را بیش‌ازپیش تقویت کنند تا تصور حضور در فضای فیلم برای افراد ملموس‌تر شود.

تصور کنید صداهایی مانند صدای سفینه‌های موجودات فضایی در بالای سر شما یا صدای تیرهای کمان که از بالا به سمت شما می‌آیند یا صدای فروریخته‌شدن بخشی از یک ساختمان یا هر چیز دیگری را درست همان‌طور بشنوید که افراد حاضر در فیلم می‌شوند؛ قطعا حتی تصور چنین صحنه‌ای هم می‌تواند هوش از سر عاشقان هیجان ببرند. برای ایجاد چنین تجربه‌ی وصف‌ناپذیری برخی از صداها باید از بالای سر فرد مستمع پخش شود.

سیستم‌های صدای فراگیر کنونی قادر به ایجاد چنین صدایی نیستند و تنها می‌توانند صدا را از سمت جلو، چپ، راست و عقب یا به عبارت دیگر تنها در جهات افقی پخش کنند (البته برخی از سیستم‌های صوتی مانند سیستم صدای سراند 9.1 یا سایر سیستم‌های صدای فراگیر ابداعی تا حدودی می‌توانند صدا را از بالا نیز پخش کنند)؛ اما استفاده از فناوری دالبی اتموس (Dolby Atmos) باعث می‌شود صدای فراگیر سه‌بعدی کاملا شما را احاطه کند. 

اگر با خواندن این چند بند برای آشنایی بیشتر با این فناوری شگفت‌انگیز تشویق شدید؛ در ادامه با ما باشید تا همراه‌با یکدیگر دالبی اتموس را کالبدشکافی کنیم!

تاریخچه

دالبی ری (Dolby Ray) خالق این فناوری انقلابی است تجهیزات دالبی اتموس برای نخستین بار در سال ۲۰۱۲ در سالن تئاتر دالبی در لس آنجلس آمریکا نصب و انیمیشن Brave نخستین فیلمی بود که با صدای دالبی اتموس نمایش داده است. پس از این اتفاق تعداد سالن‌های مجهز به این فناوری در سال ۲۰۱۲ به ۲۵، در سال ۲۰۱۳ به ۳۰۰ و در ماه آوریل سال میلادی جاری به ۴۴۰۰ سالن رسید. نخستین تجهیزات با قابلیت ضبط و میکس صدای دالبی اتموس در سال ۲۰۱۶ و نخستین گوشی‌های مجهز به این فناوری در سال ۲۰۱۷ روانه‌ی بازار شدند.

تعریف

دالبی اتموس صدایی سه‌بعدی و کاملا ۳۶۰ درجه ارائه می‌دهد که گاهی اوقات حتی بهتر از صدای واقعی است. در سیستم‌های دالبی اتموس صدایی غنی و پویا با عمق زیاد و جزئیات فراوان با حرکت در تمام جهات، تمام فضای اطراف فرد شنونده را پر می‌کند یا به عبارت دیگر همه‌ی صداها کاملا واقعی می‌شوند و با روح و روان شما بازی می‌کنند. با استفاده از این صدا می‌توان حرکت صدا را به‌خوبی امکان‌‌پذیر کرد .

درواقع در این سیستم با اضافه‌شدن اسپیکرهایی که در سقف نصب می‌شوند یا اسپیکرهایی که صدا را به سمت بالا هدایت می‌کنند (این اسپیکرهاspeakers  upfiringنام دارند و به اسپیکرهای که از همین نوع هستند و قابلیت پخش صدای دالبی اتموس را نیز دارند، Atmos Modules speakers گفته می‌شود) بعد جدیدی به صدا افزوده می‌شود و صدا عمق پیدا می‌کند. درضمن می‌توان با استفاده از سیستم دالبی اتموس صدا را به گونه‌ای پخش کرد که شنونده تصور کند که منبع صدا در فاصله‌ای دور از او یا نزدیک قرار داد. با تماشای کلیپ کوتاه زیر می‌تواند به‌صورت ملموس‌تری با دالبی اتموس آشنا شوید؛ البته این کلیپ را حتما باید با هدفون تماشا کنید.

دانلود ویدئو

نحوه‌ی ضبط، ایجاد و رمزگذاری صدای دالبی

مدتی است که مفهوم جدیدی تحت‌عنوان صدای شی‌گرا (object based audio) در صنعت صدابرداری ایجاد شده است که یکی از اصول اصلی در شکل‌گیری صدای دالبی اتموس نیز محسوب می‌شود. در ضبط صدا با استفاده از روش شی‌گرا برخلاف سیستم صدای مبتنی بر کانال که صدا از کانال‌های مشخصی ضبط می‌شود (مثلا برای ایجاد صدای 5.1، شش کانال یا خروجی برای ضبط صدا درنظر گرفته می‌شود)، صدا در فضایی سه‌بعدی ضبط می‌گردد و هنگام ضبط صدا اطلاعاتی نیز دررابطه‌با موقعیت مکانی میکروفون و منبع صدا همراه‌با صدا ثبت می‌شود ‌تا در هنگام پخش صدا، صدایی واقعی برای شنونده پخش شود.

پس از ضبط صدا، اشیای صوتی مختلف (audio objects) با استفاده از نرم‌افزارهای خاص، بسته به تعداد اسپیکرهایی که طراحان صدا قصد دارند صدا از آن‌ها پخش شود، در کانال‌های مختلف میکس می‌شوند (می‌توان برای انجام این کار از ۱۲۸ کانال مختلف استفاده کرد). یکی از ویژگی‌های جالب و کاربردی این نرم‌افزارها امکان مشاهده‌ی هر یک از اشیای صوتی در فضایی سه‌بعدی و حتی حرکت‌دادن آن‌ها است.

دالبی اتموس در سینما

دالبی  اتموس در سینماها بسیار پیچیده‌تر از سیستم‌های صوتی خانگی است و درواقع تنها در سینما می‌توانید، دالبی اتموس حقیقی را تجربه و حرکت صدا را کاملا احساس کنید (مثلا زمانی‌‌که هلکوپتری در فیلم دور محدوده‌ی خاصی بچرخد)؛ زیرا تعداد اسپیکرهای تشکیل‌دهنده‌ی سیستم صدای فراگیر در سینماها بسیار بیشتر از سیستم‌های خانگی است و تصور ذهنی حضور در فضای فیلم به اوج خود می‌رسد.

برخی از سیستم‌های دالبی اتموس مورداستفاده در سینماها از ۶۴ یا حتی ۱۲۸ کانال با جهت‌ها و زاویه‌های مختلف تشکیل شده‌اند که باعث می‌شوند به‌معنی واقعی دالبی اتموس پی ببرید. در این سیستم‌ها اسپیکرهای متعدد (که تعداد آن‌ها در برخی از سالن‌ها به ۶۴ عدد می‌رسد) در کنار هم تمام فضای سقف و فضای بالای سالن در قسمت‌های جلو، عقب، راست و چپ آن را اشغال می‌کنند (حتی در سینماهای پیشرفته تعدادی از اسپیکرها در داخل پرده یا پشت آن تعبیه می‌شوند که صدایی بسیار شفاف و کریستالی هم دارند) و باعث می‌شوند هر یک افراد در تمام نقاط سالن کوچک‌ترین جزئیات صوتی (مثل صدای پرزدن پرنده یا حشره‌ای کوچک) را به وضوح بشنوند.

دانلود ویدئو

 در یکی از سینماهای اودئون لندن ۴۰۰ اسپیکر در ردیف‌های متعدد در ۱۲۰ موقعیت مکانی مختلف نصب شده‌ است. تعداد زیادی از این اسپیکرها در پشت پرده قرار گرفته‌اند تا صدا را به‌خوبی در فضای سالن پخش کنند. در سینمای دالبی اِی اِم سی (Dolby Cinema AMC Theater) نیز تعدادی از اسپیکرها در داخل پرده و نمایشگر قرار گرفته‌اند. در ایران نیز سینما ساحل اصفهان نخستین و تنها سینمای مجهز به سیستم دالبی اتموس در کشور با ۱۲۸ کانال است.

دالبی اتموس این امکان را برای طراحان صدای فراگیر فراهم می‌کند که محتوای خود را با مطلوب‌ترین حالت ممکن به مخاطبان عرضه کنند. از سویی دیگر در صورت استفاده از دالبی اتموس برای پخش صدا، ترکیب‌‌‌کردن کانال‌های مختلف صدا که فرایند زمان‌بری هم است دیگر ضرورتی ندارد و اصلا نیازی به این کار نیست؛ بنابراین مدت زمان مهندسی و پردازش صدا هم به میزان محسوسی کاهش می یابد.

سیستم‌های خانگی دالبی اتموس

شاید اکنون که می‌دانید دالبی اتموس تا ۴۰۰ اسپیکر را هم پشتیبانی کند، دیگر تمایلی به استفاده از سیستم‌های خانگی (که حداکثر دارای ۹ یا ۱۱ اسپیکر هستند) ندارید و آن‌ها را درمقایسه‌‌با سیستم‌های پیچیده مورداستفاده در سینماها ابتدایی و بی‌فایده می‌دانید؛ اما در سیستم‌های خانگی دالبی اتموس نیز کانال‌های صدا در اسپیکرهای مختلف تفکیک می‌شود و صدایی کاملا فراگیر و فراتر از تصورتان ایجاد می‌شود.

برای تهیه‌ی سیستم خانگی دالبی اتموس دو راه دارید؛ یا باید اسپیکرها، ساب و دستگاه گیرنده‌ی AV سیستم خود را جداگانه تهیه و تعداد اسپیکرها و نحوه‌ی چیدمان آن‌ها را خودتان مشخص کنید یا یکی از سیستم‌های صوتی مجهز به این فناوری را بخرید. در ادامه شما را با انواع مختلف سیستم‌های صوتی دالبی اتموس آشنا می‌کنیم

سیستم‌های صوتی غیرآماده

اجازه دهید قبل از بررسی سیستم‌های آماده‌ی دالبی اتموس، بهترین اسپیکرها و دستگاه‌های گیرنده‌ی AV مناسب برای سیستمی حرفه‌ای را معرفی و پس از آن شما را با روش‌های مختلف چیدمان اسپیکرها آشنا و نکات ضروری در‌رابطه‌با این سیستم‌ها را بیان کنیم.

بهترین اسپیکرها برای دالبی اتموس

برای معرفی بهترین اسپیکرها برای ایجاد این سیستم، ابتدا اسپیکرها را به دو دسته‌ی اسپیکرهای سراند و اسپیکرها مورداستفاده برای پخش صدا از بالا دسته‌بندی می‌کنیم و اسپیکرهای دسته‌ی دوم را نیز به دسته‌ی اسپیکرهای سقفی،اسپیکرهای که صدا را به سمت بالا هدایت می‌کنند (upfiring) و اسپیکرهای دیواری (height) تقسیم می‌کنیم.

یادآوری می‌شود اسپیکرهای مناسب برای ایجاد صدای فراگیر و دالبی اتموس به‌صورت ست آماده هم به فروش می‌رسند که از میان آن‌ها می‌توان به سیستم‌های RP-280 5.1.4 Dolby Atmos و RP-280 5.1.4 In-Ceiling کلیپش (Klipsch) اشاره کرد. به دلیل اینکه این اسپیکرها با یکدیگر سازگار و هماهنگ هستند، پیشنهاد می‌کنیم بیشتر در مورد آن‌ها فکر کنید؛ البته اگر مشکل مالی ندارید!

نمونه‌ای از ست آماده‌‌ی اسپیکرهای دالبی اتموس

اسپیکرهای سراند (راست، جلو و چپ و راست)

به دلیل اینکه در سیستم دالبی اتموس، پخش صدا از بالا نسبت به پخش صدا از سمت جلو، عقب، چپ و راست فرد اهمیت بیشتری دارد، در انتخاب اسپیکرهای سراند چندان حساس نباشید؛ البته پخش صدای مناسب از این اسپیکرها نیز مهم است. درصورتی‌که سیستم صدای دالبی 5.1 یا 7.1 مناسبی دارید، نیازی نیست اسپیکرهای سراند جدیدی بخرید و می‌توانید تنها با ارتقای گیرنده‌ی خود و افزودن اسپیکرهای جدید با قابلیت پخش صدای دالبی اتموس، سیستم خود را ارتقا دهید.

از میان بهترین اسپیکرهای سراند می‌توان به Onkyo SKS-HT540 7.1 Channel Home Theater Speaker System (سیستم 7.1) با قیمت ۴۰۰ دلار یا Onkyo HT-7800 5.1-Channel (سیستم 5.1) با قیمت ۷۰۰ دلار اشاره کرد. چنانچه قصد دارید از اسپیکرهای بی‌سیم استفاده کنید، اسپیکرهای Enclave Audio CineHome 5.1 Wireless Home Theater System گزینه‌ی مناسبی هستند (البته اسپیکرهای بی‌سیم کاملا بی‌سیم نیستند؛ این اسپیکرها به استفاده از سیم به دستگاه گیرنده‌ی بی‌سیم وصل می‌شوند و خود دستگاه هم باید به برق متصل شود). برای ایجاد سیستم دالبی اتموس در فضاها و اتاق‌های بزرگ هم می‌توانید از  Onkyo SKS-HTC993THX 7.1 Home Theater Speaker System (سیستم 7.1) استفاده کنید.

اسپیکرهای مناسب برای پخش و شنیده‌شدن صدا از بالا

اسپیکرهای سقفی

اسپیکرهای سقفی می‌توانند صدای دالبی اتموس را به بهترین شکل ممکن ارائه دهند. اسپیکرهای CDT-5650-C II کلیپش (Klipsch CDT-5650-C II In-celling speaker)، اسپیکرهای مارتینلوگان (Martinlogan) مدل ML-60I از سری اسپیکرهای اینستالر (Installer) (Martinlogan Installer series ML-60I) و اسپیکرهای بدون قاب بز (Bose) مدل 742898-0200 (Bose 742898 Invisible 591 In-celling speker) بهترین اسپیکرها برای پخش صدای دالبی اتموس هستند. تمام این اسپیکرها صدایی شفاف و پرقدرت تولید و صدا در همه جا پخش می‌شود. قیمت هر یک از این اسپیکرها به ترتیب ۳۸۴ دلار، ۸۶۳.۶۴ یورو و ۳۸۷ یورو است

از مزایای اسپیکرهای کلیپش می‌توان به قابل‌تنظیم‌بودن جزئیات و شفافیت صدا اشاره کرد. اگر می‌خواهید اسپیکرهای شما در سقف مشخص نباشد از اسپیکرهای مارتین لوگان و بوز استفاده کنید؛ زیرا  این اسپیکرها دارای توری خاصی هستند که می‌توان آن را رنگ زد تا کاملا در سقف استتار شوند؛ اسپیکرهای بز هم علاو‌ه‌بر اینکه دارای این توری مخصوص هستند، حاشیه‌ی باریکی نیز دارند؛ بنابراین می‌توان از آن‌ها در سقف‌های نقاشی‌شده نیز به‌راحتی استفاده کرد.

اسپیکرهای upfiring

صدای این اسپیکرها به اندازه‌ی اسپیکرهای سقفی تاثیرگذار نیست؛ اما استفاده از آن راحت‌ها است و می‌توان آن‌ها را به‌راحتی روی اسپیکرهای سراند جلو قرار داد یا آن‌ها را در فاصله‌ی کمی از این اسپیکرها در بالای آن‌ها نصب کرد. با استفاده از این اسپیکرها دیگر نیازی است به سقف خانه آسیب بزنید و آن را سوراخ کنید. از میان بهترین اسپیکرهای آپ فارینگ می‌توان به اسپیکرهای SS-CSE سونی (SS-CSE speaker) با قیمت ۱۹۸ دلار  یا اسپیکرهای SKH-410 انکیو (Onkyo) با قیمت ۱۷۴ دلار اشاره کرد. اسپیکرهای پی.اس.بی امجین ایکس ای (PSB Imagine XA Dolby-Enabled speakers) با قیمت حدودی ۳۴۰ یورو و اسپیکر کی. ای. اف آر 50 (KEF R50 Dolby-Enabled Atmos speakers) با قیمت ۶۵۸ دلار می‌توانند انتظارات شما را برطرف کنند.

اسپیکرهای height

اسپیکرهای height که روی دیوار نصب می‌شوند، کمتر در سیستم دالبی اتموس مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ اما در برخی از سیستم‌ها از قابلیت‌های این اسپیکرها استفاده می‌شود؛ اسپیکرهای RP-140 SA کلیپش (Klipsch RP-140SA Dolby Atmos Speaker) با قیمت ۲۹۹ دلار برای هر جفت و اسپیکرهای اس وی اس پرایم الویشن (SVS Prime Elevation) برای هر جفت می‌توانند در سیستم‌های دالبی اتموس صدای بدون نقصی را ایجاد کنند. درضمن می‌توان از آن‌ها به‌عنوان بلندگوی سراند جلو، عقب و چپ و راست هم استفاده کرد.

قبل از خرید اسپیکرها و گیرنده باید به این نکته توجه کنید که تمام آن‌ها با یکدیگر سازگار و به اصطلاح مچ باشند. در ضمن برای پخش صدا یا هدایت هدایت به سمت بالا حتما اسپیکرهایی را خریداری کنید که با فناوری دالبی اتموس سازگار باشند. در هنگام نصب اسپیکرها هم درمورد مکان و زاویه‌ی قرارگیری آن‌ها و همچنین فاصله‌ی آن‌ها از یکدیگر و صندلی‌تان کاملا دقت کنید.

بهترین گیرنده‌های AV

گیرنده‌های AV یا AV receiver مهم‌ترین پخش سیستم‌های صوتی هستند؛ زیرا وظیفه‌ی رمزگشایی صدا و تفکیک آن بین اسپیکرهای مختلف را برعهده دارند و به نوعی فرمانده سیستم‌های صوتی محسوب می‌شوند. توصیه می‌کنیم برای اینکه صدای دالبی اتموس شما را کاملا دربرگیرد، حداقل از ۱۱ اسپیکر استفاده کنید (۷ اسپیکر سراند و ۴ اسپیکر برای پخش صدا از بالا). گیرنده‌ی AV دنون (Denon) مدل AVR X 6300 H MSRP با قیمتی درحدود ۲۲۰۰ دلار یکی از گیرنده‌ی موجود در بازار با پشتیبانی از ۱۱ اسپیکر (11.2 کاناله)، محتوای 4K و صدای سه‌بعدی (البته تمام گیرنده‌های سازگار با دالبی اتموس از محتوای 4K، صدای سه‌بعدی و دیسک بلوری پشتیبانی می‌کنند) می‌تواند نیاز شما را برطرف کند.

گیرنده‌ی سونی مدل STR-ZA5000ES (سیستم 9.2) با قیمت ۲۱۹۸ دلار و گیرنده‌ی اونکیو مدل TX-NR676(سیستم 7.2) گیرنده‌های اقتصادی‌تر هستند و می‌توانید با آن‌ها نیز از دالبی اتموس لذت کافی را ببرید. از دیگر گیرنده‌‌های مقرون‌به‌‌صرفه‌ی دالبی اتموس می‌توان به گیرنده‌ی 7.2 کاناله‌ی پایونر مدل ٰVSX-933 با قیمت ۶۹۹ دلار اشاره کرد.البته درصورتی‌که قصد دارید صدای دالبی اتموس را از تلویزیون یا هر پلیر دیگری به گیرنده انتقال دهید، گیرنده حتما باید مجهز به درگاه HDMI eARC باشد (در بخش بعدی مقاله درمورد این درگاه توضیح خواهیم داد). 

همچنین توصیه می‌کنیم در صورت امکان اتاق خود را آکوستیک (نصب عایق‌های صوتی روی دیوارهای اتاق برای جلوگیری از ورود صدا به اتاق یا خروج از آن) کنید تا هم بدون نگرانی از اذیت‌شدن دیگران با خیال‌ راحت با صدای بلند از تماشای فیلم لذت ببرید و هم جزئیات صدا را با وضوح کامل بشنوید. شما می‌توانید با انجام کارهایی مثل پوشاندن دیوارهای اتاق خود با موادی مثل شانه‌ی تخم‌مرغ، فوم‌های پلی اتیلن، پنل‌های عایق صدا و پرده‌های ضخیم مخملی و پشمی و پوشاندن درزها با نوارها و مواد پلاستیکی، تاحدودی اتاق خود را اکوستیک کنید؛ البته توصیه می‌کنیم کمی بیشتر هزینه کنید و این کار تخصصی را به دست متخصصان آن بسپارید تا بهترین نتیجه را بگیرید.

نمونه‌ای از سینمای خانگی آکوستیک حرفه‌ای

چیدمان‌های مختلف اسپیکرهای سیستم دالبی اتموس خانگی غیرآماده

در سیستم دالبی اتموس برخلاف سیستم‌های صدای دالبی متداول کنونی مانند سیستم 5.1 و 7.1، می‌‌توان اسپیکرها را با چینش‌های متفاوت در نقاط مختلف قرار دارد ؛ حتی می‌توان تعداد اسپیکرها را افزایش یا کاهش داد. در ادامه برخی از چینش‌های ممکن برای سیستم دالبی اتموس را بررسی می‌کنیم.

یادآوری می‌شود در تمام چینش‌ها حداقل دو اسپیکر برای پخش صدا از بالا یا هدایت صدا به سمت بالا و منعکس‌شدن آن به سمت پایین مورد استفاده قرار می‌گیرد (برای پخش صدا از اسپیکرهای ماژول اتموس استفاده کنید). همان‌طور که گفتیم اسپیکرهای دیواری نیز می‌توانند گزینه‌های خوبی برای پخش صدا از بالا باشند؛ در صورتی‌که از سینما خانواده‌ی 7.1 استفاده می‌کنید (در این نوع از سینمای خانواده علاوه‌بر اسپیکرهای سراند جلو و عقب، دو اسپیکر سراند دیگر هم در سمت راست و چپ فرد قرار می‌گیرد)، می‌توانید از دو اسپیکر سراند چپ و راست به‌عنوان بلندگوی سقفی استفاده کنید؛ البته درصورت انجام چنین کاری شاید نتوانید از جلوه‌های ایجاد‌شده برای صدای دالبی اتموس، لذت حقیقی را ببرید.

چنانچه برای پخش و شنیده‌شدن صدا از چهار اسپیکر به‌جای دو اسپیکر استفاده شود؛ واقعی‌بودن و هیجان صدا به مراتب بیشتر می‌شود؛ بنابراین توصیه می‌کنیم در صورت امکان از چهار اسپیکر سقفی یا ماژول اتموس استفاده کنید؛ حتی می‌توان از شش اسپیکر سقفی هم برای نزدیک‌تر کردن صدا به واقعیت استفاده کرد (دو اسپیکر در جلو، دو اسپیکر در میان و دو اسپیکر هم در انتهای سقف).

سیستم 5.1.2 و 5.1.4

در سیستم 5.1.2 در مجموع ۷ اسپیکر و یک ساب‌ووفر استفاده می‌شود که شامل سه اسپیکر در جلو (اسپیکر میانی و اسپیکرهای سمت چپ و راست)، دو اسپیکر در سمت عقب و دو اسپیکر در سقف (یا دو اسپیکری را صدا را  به سمت بالا هدایت می‌کنند) می‌شود. در سیستم 5.1.4 علاوه‌بر دو اسپیکر سقفی جلویی، دو اسپیکر مشابه جلویی هم در سمت عقب استفاده می‌شود.

سیستم 5.1.2

سیستم 5.1.4

چیدمان اسپیکرهای هر دو سیستم

اسپیکر میانی باید درست مقابل فرد و اسپیکرهای سراند باید در فاصله‌ی یکسان با اسپیکر میانی و در زاویه‌ی ۲۲ تا ۳۰ درجه در سطح گوش قرار بگیرند؛ اسپیکرهای سراند پشتی هم باید در زاویه‌ی ۹۰ تا ۱۱۰ درجه از فرد و ۳۰ تا ۶۰ سانتی‌متر بالاتر از گوش فرد قرار بگیرند. فاصله‌ی تمام اسپیکرها از فرد باید یکسان باشد؛ بنابراین نباید در یک خط صاف کنار هم قرار بگیرند؛ درضمن باید زاویه‌ی قرارگیری اسپیکرهای سراند به گونه‌ای باشد که به‌صورت زاویه‌دار و ضربدری (اسپیکر سمت راست جلو در مقابل اسپیکر سمت چپ عقب و اسپیکر سمت راست عقب در مقابل اسپیکر سمت چپ جلو قرار بگیرند) در مقابل یکدیگر باشند. درواقع اسپیکرها باید به صورتی در کنار هم قرار گیرند که حالت دایره شکلی را ایجاد کنند.

در صورتی‌که برای پخش صدا از بالا از بلندگوهای سقفی استفاده می‌کنید، باید آن‌ها را در سمت راست و چپ قسمت جلوی سقف و بالای اسپیکرهای سراند جلو در ارتفاع ۱٫۲ متری نصب کنید (بلندگوهای سقفی عقب سیستم 5.1.4 نیز باید به همین صورت نصب شوند)؛ چنانچه اسپیکرهای‌ شما اسپیکرهای Up firing هستند یا آن‌ها را درست بالای اسپیکرهای سراند و در ارتفاع ۹۰ سانتی‌متری از آن‌ها قرار دهید و پس از نصب آن‌ها مطمئن شوید که صدا را به سمت سقف هدایت می‌کنند و بازتاب صدا درست به سمت همان نقطه‌ای است که شما نشسته‌اید؛ توصیه می‌کنیم برای ایجاد سیستم دالبی اتموس از فردی متخصص در این‌ زمینه کمک بگیرید تا صدای فراگیر ۳۶۰ درجه را به بهترین شکل ممکن تجربه کنید. 

در مورد مکان قرارگیری ساب‌ووفرهم باید بگوییم که مکان قرارگیری این بخش از سینمای خانواده اهمیت چندانی ندارد؛ اما بهتر است آن را در گوشه‌ی دیوار قرار دهید؛ برای کسب اطلاعات بیشتر درمورد چیدمان اسپیکرهای صدای دالبی به مقاله‌ی «راهنمای چیدمان اسپیکرها در سینمای خانگی و سیستم‌های صوتی» مراجعه کنید.

سیستم 7.1.2 و 7.1.4

سیستم 7.1.2

سیستم 7.1.4

در سیستم سراند 7.1 علاوه بر اسپیکرهای سراند جلو و عقب دو اسپیکر نیز در سمت چپ و راست استفاده می‌شوند؛ فاصله‌ی این دو اسپیکر با فرد شنونده نیز باید به اندازه‌ی فاصله‌ی سایر اسپیکرها با باشد. در سیستم 7.1.2 از دو و در سیستم 7.1.4 از چهار اسپیکر برای پخش صدا از بالا استفاده می‌شود که چیدمان آن‌ها درست مانند اسپیکرهای سقفی سیستم 5.1.2 و 5.1.4 است و بلندگوهای سقفی عقب باید بالای بلندگوهای سراند عقب نصب شوند

سیستم 9.1.2

در این سیستم دو اسپیکر سراند اضافه با زاویه‌ی ۵۰ تا ۷۰ درجه در میان اسپیکرهای سراند جلو و سراند چپ و راست، در یک خط با آن‌ها قرار می‌گیرند و دو اسپیکر هم برای پخش صدا از بالا استفاده می‌‌شوند.شما می‌توانید مطابق با میل خود چیدمان‌های دیگری را نیز انتخاب کنید؛ البته در انتخاب چینش خود باید به تعداد کانال‌ها و چیدمانی که گیرنده‌ی AV شما از آن پشتیبانی می‌کند، نیز دقت کنید.

سیستم‌های آماده

اگر درمورد چیدمان و تعداد اسپیکرهای سیستم خود چندان حساس نیستید یا قصد ایجاد سیستمی فوق حرفه‌ای نداری و فقط می‌خواهید صدای دالبی اتموس را تجربه کنید، توصیه می‌کنیم خود را درگیر خرید اسپیکر، گیرنده و ساب‌ووفر نکنید و با خرید یک سیستم آماده کار خود را راحت کنید.

بهترین سینما خانگی‌های دالبی اتموس

سینمای خانواده 5.1.2 فوکال سیب اوُ با گیرنده‌ی 7.2 کاناله‌ی یاماها مدل آر ایکس اِی 780 (Focal Sib Evo 5.1.2 Home Cinema System with Yamaha RX-A780 AV 7.2 Channel Receiver)

سینمای خانواده‌ی فوکال سیب او با دو اسپیکر دالبی و پنج اسپیکر سراند می‌تواند صدایی سه‌بعدی و غنی در فضایی کوچک ایجاد کند؛ این سینما خانواده که به‌سادگی نصب و آماده می‌شود و طراحی شیکی نیز دارد، در‌حال‌حاضر با قیمت ۱۹۹۹ دلار درحال عرضه است.

سینمای خانواده کلیپش 7.2.2 رفرنس پریمیر با گیرنده‌ی مارانتز 9.2 مدل آر اس- 7013 (Klipsch 7.2.2 Reference Premiere Home Theater System with Marantz SR7013 9.2-Channel AV Receiver)

محصول جدید کلیپش نیز با برخورداری از دو اسپیکر دالبی اتموس و دو ساب‌وو‌فر صدایی سه‌بعدی فراگیری با باس قوی ایجاد می‌کند. کاربران این سینمای خانگی با قیمت ۷۵۴۲ دلار می‌توانند با‌استفاده از وای‌فای، بلوتوث و فناوری Airplay به‌راحتی هر وسیله‌ای را به این سیستم متصل و موسیقی و سایر فایل‌های صوتی خود را با آن پخش کنند.

ساندبارهای دالبی اتموس

برخی از شرکت‌ها نظیر ال‌جی، سامسونگ، تی‌سی‌ال (TCL) و یاماها ساندبارهای جدیدی با قابلیت پخش صدای دالبی اتموس عرضه کرده‌اند و مدعی هستند که این ساندبارها می‌توانند صدای دالبی اتموس کاملا فراگیری را ایجاد کنند.

ساندبارهای دالبی اتموس صدای سه‌بعدی را تنها شبیه‌سازی می‌کنندبدون تردید این ساندبارها صدایی قدرتمند و شفافی تولید می‌کنند؛ اما صدای آن‌ها در حد انتظار، سه‌‌‌بعدی و فراگیر نیست و صدای دالبی اتموس ایجاد‌شده توسط این سیستم‌های صوتی، مجازی و شبیه‌سازی‌‌شده است. درواقع بلندگوی تعبیه‌شده در سمت بالا و چپ و راست ساندبارها، صدا را به سمت سقف و دیوارها هدایت می‌کنند و فرد با شنیدن انعکاس این صداها، تصور می‌کنند که صدا از سمت بالا و از سمت چپ و راست پخش می‌شود؛ بنابراین درصورتی‌که متمایل به استفاده از این ساندبار دالبی اتموس هستید؛ دیوارها و سقف‌ اتاق یا منزل شما باید با موادی پوشانیده شوند که بتوانند صدا را به خوبی منعکس کنند.

درکل صدایی که سیستم‌های صدای فراگیر با استفاده از اسپیکرهای متعدد در اطراف و سقف اتاق ایجاد می‌کنند؛ به مراتب واقعی‌تر و پویاتر از صدای ساندبار‌ها است؛ اما اگر فضای زیادی ندارید، ساندبارهای دالبی اتموس نیز می‌توانند گزینه‌ی خوبی باشند و درمقایسه‌با سیستم‌های دالبی اتموس کاملا حرفه‌ای قیمت نسبتا مناسبی دارند. توصیه می‌کنیم قبل از خرید ساندبارها حتما محتوایی با صدای دالبی اتموس با آن بشنوید تا ببینید عملکرد آن در ایجاد صدای فراگیر و سه‌بعدی تا چه اندازه مناسب است یادآوری می‌شود تمام ساندبارهای دالبی اتموس از محتوای 4K پشتیبانی می‌کنند.

بهترین ساندبارهای دالبی اتموس

ساندبار سامسونگ/هارمان کاردون HW-Q90R (تعداد کانال: 7.1.4)

این ساندبار مجهز به بلوتوث و وای‌فای است و برخورداری از اسپیکرهای ماهواره‌ای سراند عقب باعث شده است اسپیکر بتواند صدایی سراند واقعی ایجاد کند. در ضمن وجود اسپیکرهای upfiring روی ساندبار و اسپیکرهای ماهواره‌ای سراند عقب باعث می‌شود، پخش مجازی صدا از بالا به‌خوبی احساس شود. HW-Q90R درحال‌حاضر با قیمت ۱۴۰۰ دلار به فروش می‌رسد.

ساندبار سن‌هایزر AMBEO (تعداد کانال: 5.1.4)

برند سن‌هایزر (Senheiser) برندی بسیار مطرح و پیشتاز در زمینه‌ی تولید سیستم‌های صوتی است. ساندبار دالبی اتموس این شرکت از ۱۳ اسپیکر مختلف تشکیل شده که همه‌ی آن‌ها در خود ساندبار قرار گرفته‌اند و می‌توانند صدایی کاملا سه‌بعدی ایجاد می‌کند. در هنگام استفاده از این ساندبار احساس می‌کنید صدا از همه جهت‌ها پخش می‌شود. شما می‌توانید ساندبار حرفه‌ای سنهایزر را با قیمت ۲۵۰۰ دلار خریداری کتید.

ساندبار ویزیو SB36512-F6 (تعداد کانال: 5.1.2)

ساندبار دالبی اتموس ویزیو (Vizio) ساندباری مقرون‌به‌صرفه محسوب می‌شود که به اندازه‌ی ساندبار سامسونگ HW-Q90R طراحی شیک و زیبایی ندارد؛ اما عملکرد آن در تولید صدای دالبی اتموس قابل‌قبول است؛ البته حجم تولیدی صدای اسپیکرهای upfiring این ساندبار به‌اندازه اسپیکرهای سراند آن نیست (البته صدای دقیق و واضحی پخش می‌کنند)؛ به همین دلیل کمتر احساس می‌کنید که صدا از بالا شنیده می‌‌شود؛ البته پشتیبانی از فرمت‌های صوتی یکی از مزایای بسیار خوب این ساندبار محسوب می‌شود. این محصول مقرون‌به‌صرفه و کاربردی ویزیو در‌حال‌حاضر با قیمت ۴۳۹ دلار به فروش می‌رسد.

ساندبار 5.1.2 سامسونگ HW-Q80R با قیمت ۱۰۸۰ دلار و ساندبار 5.1.2 ال‌جی SK10 Y با قیمت ۴۴۰ دلار و برخورداری از جک‌ هدفون هم گزینه‌های خوبی محسوب می‌شود. یادآوری می‌شود سامسونگ HW-Q80R فاقد اسپیکرهای سراند عقبی است؛ اما این اسپیکرها به‌صورت جداگانه عرضه می‌شوند؛ البته اسپیکرهای سراند این ساندبار اسپیکرهای upfiring ندارند و همین موضوع باعث می‌شود کاربر پخش مجازی صدا از بالا را به اندازه‌ی HW-Q90R احساس نکند.

از دیگر ساندبارهای دارای فناوری دالبی اتموس می‌توان به موارد زیر  اشاره کرد:

• سونی HT-ST5000: قیمت ۱۵۰۰ دلار
• سونی HT-ZF9: قیمت ۵۷۴ یورو
• سامسونگ HW-N950: قیمت ۱۷۰۰ دلار
• یاماها YSP-5600: قیمت ۱۶۰۰ یورو
• ال‌جی SJ9: قیمت ۶۰۰ دلار
• ال‌جی SL8YG: قیمت ۷۰۰ دلار
• سامسونگ HW-N850/ZA: قیمت ۱۳۹۵ دلار
• ویزیو SB46514-F6: قیمت ۷۰۰ دلار
• ویزیو SB46312-F6: قیمت ۸۷۹ دلار
• ویزیو SB36312-G6: قیمت ۳۷۳ دلار
•  سامسونگ HW-Q80RZA: قیمت ۱۰۰۰ دلار
• سامسونگ هارمان کاردون HW-Q70RZA: قیمت ۴۸۰ دلار
•  سامسونگ HW-K950: قیمت: ۱۵۰۰ دلار

تفکیک صدا در اسپیکرهای مختلف

هدف اصلی ایجاد سیستم صدای سراند و دالبی اتموس تفکیک صدا از کانال‌های مختلف یا همان اسپیکرها است. دالبی اتموس به‌صورتی طراحی شده است که صداهایی مانند بارش باران یا صدای انفجار هواپیمایی در آسمان یا هر صدای دیگری که از بالا شنیده می‌شود؛ از اسپیکرهای بالا پخش شود.

سایر اصوات فیلم مثل دیالوگ‌ها و موسیقی‌ها از اسپیکر مرکزی، صداهای محیطی و پس‌زمینه‌ای (مثل صداهای پرندگان، آب، جمعیت و صداهای این چنینی که در هر محیطی وجود دارند ) از اسپیکرهای سراند جلویی و چپ و راست (در سیستم 7.1) و جلوه‌های ویژه‌ی صوتی (مثل صدای انفجارها یا هر صدای ساختگی این چنینی دیگر که هیجان فیلم را دوچندان می‌کنند) از اسپیکرهای سراند عقبی پشتی پخش می‌شوند.

مزایا و معایب دالبی اتموس

مزایا

اگرچه دالبی اتموس باعث شده است صدای فراگیر و سه‌بعدی پیش از بیش تحسین ما را برانگیزد و کوچک‌ترین جزئیات صدا به ما منتقل شود؛ اما در کنار مزایای خود معایبی دارد که ممکن است ما را کمی درمورد استفاده از آن مردد کند؛ حتما با مطالعه‌ی مقاله تا اینجا با مزایای این فناوری آشنا شده‌اید؛ علاوه‌بر مزایای اشاره‌شده در طول مقاله می‌توان گفت پشتیبانی تلویزیون‌ها، پلیرها و کنسول‌های جدید از این فناوری، امکان پخش محتوای دالبی اتموس در همه‌ی پلیرها (البته صدای دالبی اتموس تنها در پلیرهایی به‌صورت سه‌بعدی و از بالا پخش می‌شود که از این فناوری پشتیبانی کنند و در سایر پلیر به‌صورت صدای فراگیر معمولی یا حتی استریو پخش می‌شود) از دیگر مزایای دالبی اتموس به‌شمار می‌‌روند.

معایب

قیمت بالای تجهیزات

دالبی اتموس هنوز در ابتدای راه است و استفاده‌ از آن هنوز مثل سیستم‌های صدای فراگیر متداول فراگیر نشده است؛ به همین دلیل قیمت بالای سیستم‌های دالبی اتموس در‌حال‌‌حاضر تا حدودی منطقی است؛ البته قطعا در آینده‌ا‌ی نزدیک قیمت آن‌ها کاهش محسوسی خواهد شد؛ حتی می‌توان گفت روند کاهش قیمت این تجهیزات از همین زمان نیز آغاز شده است.

در‌حال‌‌حاضر قیمت یک سیستم آماده‌ی 5.1.2 که حداقل سیستم لازم برای ایجاد صدای دالبی اتموس محسوب می‌شود، در‌حدود ۲۰۰۰ دلار است و قیمت یک سیستم 7.1.4 برای لذت بیشتر از صدای باکیفیت‌تر درحدود ۷۸۰۰ دلار می‌شود که قیمت نسبتا زیادی است؛ از سویی دیگر در ایران سیستم‌های صوتی دالبی اتموس به‌صورت آماده عرضه نمی‌شوند و باید تجهیزات آن را به‌صورت جداگانه بخرید. حداقل قیمت گیرنده‌ی دالبی اتموس در ایران در‌حال‌حاضر در حدود ۱۰ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان و قیمت گیرنده‌ی قابل‌استفاده برای ایجاد سیستمی با ۱۱ اسپیکر، حدودا ۲۷ میلیون تومان یا کمی کمتر است. قیمت ست کامل اسپیکرهای سیستم 7.2.4 درحدود ۱۵۷ میلیون تومان است! (البته بخشی از قیمت هزینه‌ی ارسال از آمریکا به ایران و هزینه‌ی کمرگی است)؛ قطعا اکثر افراد توانایی پرداخت چنین مبلغی را ندارند.

اگرچه قیمت ساندبارهای دالبی اتموس به‌مراتب کمتر از سینما خانواده‌ی دالبی اتموس است؛ اما باز هم نسبت برای بسیاری از افراد سیستم‌های گران‌قیمتی محسوب می‌شوند؛ به‌عنوان مثال ساندبار دالبی اتموس 5.1.2 ال‌جی مدل SJ 9 ‌‌در‌حال‌حاضر در‌حدود ۸ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان است؛ البته باز هم باید یادآور شویم که صدای دالبی اتموس مجازی ایجاد‌شده توسط ساندبارها اصلا درحد و اندازه‌ی صدای اسپیکرهای واقعی دالبی اتموس نیست. اگرچه سینماهای خانواده 5.1 و 7.1 متداول نیز چندان ارزان قیمت نیستند؛ اما قیمت آنها درمقایسه‌با سیستم‌های خانگی دالبی اتموس حقیقتا ناچیز است.

لزوم ارتقای سیستم‌های صوتی فعلی

همان‌طور که گفتیم با ارتقای سینما خانواده‌ی فعلی خود می‌توانید از فناوری دالبی اتموس بهره‌مند شوید؛ اما همان‌طور که گفتیم حداقل قیمت یک گیرنده‌ی AV با قابلیت پشتیبانی از دالبی اتموس، ۱۰ میلیون تومان است. علاوه‌براین شما حداقل به دو اسپیکر برای پخش صدا از بالا با قابلیت پخش صدای دالبی اتموس نیاز دارید (مثل اسپیکرهای سقفی، دیواری یا upfiring) که هر کدام از آن‌ها قیمت بالایی دارند؛ به‌عنوان مثال یک عدد اسپیکر upfiring با قابلیت پخش صدای دالبی اتموس قیمتی درحدود ۳۱ میلیون تومان دارد.

کمبود محتوا

اگرچه در‌حال‌حاضر میزان محتوای ارائه‌شده برای دالبی اتموس نسبتا کافی است؛ اما هنوز مثل محتوای تولیدشده برای صدای سراند معمولی متنوع و گسترده نیست؛ البته قطعا در سال‌های آتی این مشکل برطرف خواهد شد.

تأخیر در انتقال صدا از اسپیکری به اسپیکر دیگر

به دلیل اینکه اسپیکرهای سیستم دالبی اتموس کمی با یکدیگر فاصله دارند؛ انتقال صدا از اسپیکری به اسپیکر دیگر با کمی تأخیر انجام می‌شود؛ البته بسیاری از افراد اصلا متوجه‌ی این تأخیر نمی‌شوند و تنها در صورتی این تأخیر را احساس می‌کنید که صدا با سرعت کمی پخش شود.

محتوای دالبی اتموس

متاسفانه درحال‌حاضر تنها فیلم‌ها و بازی‌های 4K حجیم با صدای دالبی اتموس منتشر می‌شوند و محتواهای Full HD از صدای فراگیر سه‌بعدی بی‌بهره است. در ادامه شما را با سرویس‌های عرضه‌کننده‌ی دالبی اتموس آشنا و فیلم‌ها، بازی‌ها و موسیقی‌های دارای صدای دالبی اتموس را معرفی می‌کنیم.

سرویس‌های ارائه‌‌دهنده‌ی صدای دالبی اتموس

درحال‌حاضر سرویس‌های پخش آنلاین نتفلکیس، آمازون پرایم، والمارت وودو و آیتیونز جزو مطرح‌ترین سرویس‌های ارائه‌دهنده‌ی محتوای دالبی اتموس هستند؛ البته استفاده از این سرویس‌ها در ایران تقریبا امکان‌پذیر نیست و به دلیل اینکه پخش محتوای 4K نیز نیازمند پهنای باند زیادی است؛ امکان تماشای آنلاین فیلم‌های 4K نیز تقریبا در ایران وجود ندارند؛ البته با جستجوی عبارت‌هایی نظیر Dolby Atmos Demo یا Dolby Atmos Trailer یا عبارت‌های مشابه دیگر در موتورهای جست‌وجو، به‌راحتی می‌توانید نمونه‌‌های صدای دالبی اتموس را بیابید و آن‌ها را  دانلود کنید.

فهرست فیلم‌های دارای صدای دالبی اتموس

برای مشاهده‌ی تمام فیلم‌های دارای صدای دالبی اتموس به این لینک مراجعه کنید. در مورد فیلم‌های سینمایی ایرانی هم باید گفت که تاکنون هیچ یک از این فیلم‌ها با صدای دالبی اتموس منتشر نشده‌اند؛ اما انیمیشن «آخرین داستان» که داستان کاوه‌ی آهنگر و ضحاک ماردوش (یکی از محبوب‌ترین داستان‌های شاهنامه) را به تصویر می‌کشد؛ نخستین انیمیشن ایرانی با صدای دالبی اتموس است.

فهرست بازی‌های دالبی اتموس 

عناوین بازی‌های دالبی اتموس شامل Assassin's Creed: Origins ،Battlefield 1 ،Final Fantasy XV ،For Honor ،Forza Horizon 4 ،Mass Effect: Andromeda ،Metro Exodus ،Overwatch ،Resident Evil 2 ،Rise of Tomb Raider ،Shadow of Tomb Raider ،Gear of War 4 ،Gear 5 ،Star Wars:Battlefront II ،Crackdown 3 ،Super Lucky Tale ،Zone OF THE ENDERS THE 2nd RUNNER - M∀RS ،Insects: An Xbox One X Enhanced Experience و Tom Clancy’2 The Division 2 می‌شوند.

در بخش بعدی مقاله درمورد نحوه‌ی بهره‌گیری از دالبی اتموس در بازی‌ها و نحوه‌ی انجام بازی‌های دالبی اتموس در کامپیوتر توضیح خواهیم داد.

توجه: کنسول پلی‌استیشن 4 از دالبی اتموس پشتیبانی نمی‌کند و به همین دلیل نام این دستگاه در فهرست پلتفرم‌های بازی‌های مذکور بیان نشده است. 

موسیقی‌های دالبی اتموس

برای مشاهده‌ی عنوان موسیقی‌های محبوب با صدای دالبی اتموس به این لینک زیر مراجعه کنید:

دستگاه‌های پشتیبانی‌کننده از دالبی اتموس

پخش صدای دالبی اتموس تنها نیازمند استفاده از سیستم‌های صوتی مجهز به این فناوری نیست، بلکه پشتیبانی دستگاه‌های پخش‌کننده‌ی محتوای 4K مانند تلویزیون‌ها، پلیرهای سخت‌‌افزاری و کنسول‌ها از این فناوری نیز ضروری است. در این بخش وسایل و پلیرهای مختلفی را که از دالبی اتموس پشتیبانی می‌کنند به شما معرفی می‌کنیم

جدول دستگاه‌های پشتیبانی‌کننده از دالبی اتموس